สศก.เปิดผลประเมิน "เกษตรทฤษฎีใหม่" ช่วยลดรายจ่ายครัวเรือน

นางธัญธิตา บุญญมณีกุล รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เปิดเผยผลการประเมินโครงการพัฒนาเกษตรกรรมยั่งยืน (เกษตรทฤษฎีใหม่) ในพื้นที่ดำเนินการ 76 จังหวัด ครอบคลุม 4 ภาค พบว่า ปีงบประมาณ 2568 โครงการฯ สามารถดำเนินการได้ 101.23% ของเป้าหมายภาพรวม

โดยมีผลการดำเนินงานในหลายมิติ อาทิ การสนับสนุนปัจจัยการผลิตพื้นฐานด้านข้าว และจัดเวทีชุมชนถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตด้านข้าว 4,สศกเปิดผลประเมินquotเกษตรทฤษฎีใหม่quotช่วยลดรายจ่ายครัวเรือนtelegram下载549 ราย การส่งเสริมองค์ความรู้พัฒนาเกษตรทฤษฎีใหม่ด้านประมง และสนับสนุนปัจจัยการผลิต 5,000 ราย (ครบตามเป้าหมาย) การพัฒนาศักยภาพด้านปศุสัตว์ 20,039 ราย (100.20% ของเป้าหมาย) การส่งเสริมพัฒนาผลิตภัณฑ์กลุ่มและหน่วยธุรกิจแบบมีส่วนร่วม 1,258 กลุ่ม (100.08% ของเป้าหมาย) การพัฒนาอาชีพและการตลาด สนับสนุนหม่อนพันธุ์ดี/หม่อนชำถุง 22,154 ต้น (221.54% ของเป้าหมาย) และขยายผลเกษตรกรรายใหม่ทฤษฎีใหม่หม่อนไหม 100 ราย (ครบตามเป้าหมาย) การซักซ้อมพัฒนาครูบัญชี 131 ราย (100.77% ของเป้าหมาย) และอบรมการจัดทำบัญชีต้นทุนอาชีพ 3,608 ราย (100.22%) ตลอดจนการส่งเสริมพื้นที่ในเขตปฏิรูปที่ดินให้เป็นพื้นที่เกษตรกรรมยั่งยืน 36,058.72 ไร่ (100.24% ของเป้าหมาย)

นอกจากนี้ สศก. ยังได้ติดตามผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการในพื้นที่ 23 จังหวัด พบว่าเมื่อพิจารณาภาพรวมจากการส่งเสริมของโครงการฯ เกิดผลสัมฤทธิ์ 2 ด้าน ได้แก่

1. ด้านเศรษฐกิจครัวเรือน ช่วยลดรายจ่ายในครัวเรือนของเกษตรกร อาทิ เฉลี่ย 2,860 บาท/ครัวเรือน/ปี จากการนำพันธุ์พืชระยะสั้น เมล็ดพันธุ์ผักที่ได้รับสนับสนุนมาปลูก ทำให้ลดการซื้อผักจากตลาด/ร้านค้า, เฉลี่ย 2,809 บาท/ครัวเรือน/ปี จากการนำไข่ไก่มาบริโภค และเฉลี่ย 2,364 บาท/ครัวเรือน/ปี จากการนำปลามาบริโภค และลดการซื้อหัวอาหาร นอกจากนี้ยังช่วยลดค่าใช้จ่ายทางการเกษตรในเรื่องการลดค่าปุ๋ยเคมี/สารเคมี เฉลี่ย 2,678 บาท/ครัวเรือน/ปี

2. ด้านการจัดการทรัพยากร พบว่าเกษตรกร 10.60% ปรับเปลี่ยนรูปแบบจากเกษตรทั่วไป (การใช้สารเคมีและปุ๋ยเคมี) มาทำเกษตรปลอดภัย (ลดการใช้สารเคมี หรือไม่ใช้เลย) ขณะที่เกษตรกรที่ทำเกษตรทั่วไป 63.64% มีความสนใจที่จะปรับเปลี่ยนมาทำเกษตรปลอดภัย โดยให้เหตุผลเรื่องห่วงสุขภาพของตนเองจากการสัมผัสสารเคมีโดยตรงและสารตกค้างในผลผลิต ส่วนเกษตรกรอีก 36.36% ไม่สนใจทำเกษตรปลอดภัย และไม่สนใจขอรับรองมาตรฐานสินค้าเกษตรปลอดภัย เนื่องจากเห็นว่าขั้นตอนการขอยุ่งยากหลายขั้นตอน

ทั้งนี้ สศก. มีข้อเสนอแนะว่า ควรยกระดับการบูรณาการกลไกทำงานระดับจังหวัด เพิ่มการให้คำแนะนำเรื่องเกษตรปลอดภัย พัฒนาระบบติดตามผลแบบดิจิทัล (Real-time) เพื่อการวิเคราะห์เชิงนโยบายที่รวดเร็วและแม่นยำ สร้างแรงจูงใจให้เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง (เช่น ระบบรับรอง เกณฑ์รางวัล หรือตลาดพิเศษ) และพิจารณาจัดสรรงบประมาณให้ยืดหยุ่นมากขึ้นตามสภาพพื้นที่